DİYABET TEDAVİSİNDE "BESLENME" ÇOK ÖNEMLİ BİR ADIM

Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen Diabetes Mellitus, pankreastan salgılanan insulin hormonunun tamamen ya da kısmen yetersizliği sonucunda meydana gelen hiperglisemi ile karakterize bir metabolizma hastalığıdır. Diyabetin birçok sebebi olabilmekle birlikte obezite ve sağlıksız beslenme de diyabet olşumunda ana kriterlerdir. Acıbadem Eskişehir Hastanesi beslenme ve diyet Uzmanı Sevim Uslu, diyabette beslenme hakkında bilgi verdi.

Diyabet; ilaç ve tıbbi beslenme tedavisi başarılı bir şekilde uygulandığında bireyin yaşamını zorlaştırmayan hatta etkileri dışardan fark edilmeyen bir hastalıktır. Toplumumuzda oldukça yaygın olan bu metabolik hastalığın toplumumuzda görülme oranı giderek artmaktadır. Ülkemizde yapılan geniş kapsamlı TURDEP 2 çalışmasına göre diyabet prevelansı %13,7 olarak saptanmış ve buda 12 yılda diyabet prevelansının %90 arttığını kanıtlamıştır. (TURDEP 1 e göre %7,2 idi) Bu değer Türkiye'de çok ciddi sayıda diyabet hastası olduğunu göstermektedir. Diyabet eğitimi bu hastaların bilinçlendirilmesinde çok önemli bir yer tutmakta ve diyabet hastaları bu konuda Diyetisyen, Endokrinolog, Psikolog ve Diyabet Hemşiresinden oluşan bir ekipten mutlaka diyabet eğitimi almalıdırlar.

Diyabetin komplikasyonlarının en aza indirilmesi ve yaşam konforunun en yüksek düzeyde tutulabilmesi için tıbbi beslenme tedavisi çok iyi bir şekilde uygulanmalı ve mutlaka bir beslenme uzmanından yardım alınmalıdır.

İşte diyabet hastalarının beslenme tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalar;

• Diyabet hastalarında ana ve ara öğünlerle örüntülü enerjinin öğünlere eşit dağıtıldığı beslenme protokolleri uygulanmalıdır.
• Diyabet hastaları ara öğünlerinde kan şekerinin regülasyonu için mutlaka protein ve karbonhidratı bir arada tüketmelilerdir. Örneğin 2 kepekli galetanın yanında 1 bardak ayran ya da 1 bardak süt ve 1 meyvenin bulunduğu ara öğünler ideal olacaktır.
• Diyabet hastası olmak demek asla karbonhidrat tüketmemek demek değildir. Önemli olan doğru tercihler yapmaktır. Bal, şeker, marmelat gibi basit karbonhidrat içeren besinlerden uzak durup, kompleks karbonhidrat içeren sebze, meyve, makarna, kurubaklagiller gibi besinler tercih edilmelidir.
• Diyabet hastalığında kurubaklagil tüketimi posa alımını artırmak ve kompleks karbonhidrat tüketimi açısından önemli yer tutmaktadır. Haftada en az 1 gün kurubaklagil tüketilmelidir
• Diyabet hastalarının günlük beslenme programlarında posa, vitamin ve mineral yönünden zengin kaynaklar olmaları nedeniyle 3–5 porsiyon sebze ve 3–4 porsiyon meyve bulunmalıdır.
• Meyve tüketiminde glisemik indeks değerine dikkat edilmelidir. Diğer meyvelere oranla daha yüksek glisemik indekse sahip olan dut, incir ve ananas gibi meyveler daha minik porsiyonlarda tüketilmeli ve ardından mutlaka bir protein kaynağı tüketilmelidir.
• 1 bardak meyve suyunda yaklaşık 3 porsiyon meyve bulunmakta ve meyve suyu tüketildiğinde posa alımı azalmaktadır. Bu yüzden meyve suyu yerine meyvenin kendisi tüketilmelidir.
• Diyabet hastaları kan şekeri üzerine olumlu etkileri ve daha yüksek posa içeriklerinden dolayı beyaz ekmek yerine kepekli ekmek, çavdar ya da yulaf ekmeği tüketmelilerdir.
• Diyabet hastalarında insulin direncinin meydana gelmemesi ve kolesterolün normal sınırlar içerisinde tutulabilmesi için doymuş yağlardan uzak durulmalıdır. Diyabetik beslenme programında balık yağı gibi n–3 yağ asidi içeren besinlerin olumlu etki göstermesi nedeniyle haftada 1–2 gün balık tüketilmesi önerilmektedir
• Diyabet hastalığında diyete eklenen 1 çay kaşığı tarçının kan şekeri profilinin düzenlenmesi üzerine olumlu etkileri olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Şeker hastaları tarçını süte, meyvelerinin üzerine hatta çorbalarına ekleyerek tüketebilmektedirler
• Obezite diyabetle birlikte gelişebilen önemli bir sağlık sorunudur, kişi hem obez hem de diyabet hastası ise vakit kaybetmeden zayıflamalıdır.
• Diyabet hastalığında günlük orta derecede yapılan fiziksel aktivite besinlerle alınan şekerin kas dokuları tarafından kullanılması ve bu sayede kan şekerinin düzenlenmesi ve aynı zamanda kilolu iseniz zayıflamanıza yardımcı olması açısından önemli rol oynamaktadır.
• Diyabet hastaları tüketecekleri hazır besinlerde light ya da diyet olanları değil diyabetik olanları tercih etmelidirler.
• Diyabet hastaları diyabetik tatlandırıcı kullanacaklarsa iyi seçimler yapılmalıdırlar. Şekerin duyusal özelliklerini içeren, ağızda metalik tat bırakmayan hoş bir tada sahip olan, ısıya dayanıklı, suda çabuk eriyebilen, kalorisi düşük olan, toksik ve kanserojen olmayan tatlandırıcılar tercih edilmelidir.